LLOJET E TOKAVE

Në territorin e Ferizajt Shohim varietet të dukshëm pedologjik që pasqyrohet me një numër të shënuar grupesh kryesore të tokës dhe njësi klasifikuese të rendit të ulët, si dhe ndërrimin e shpejtë të tyre , gjë që tërë territorit i jep një pamje mozaiku.

Të qenit e një numri të madh tokash të ndryshme që për ka vetit dhe mundësit e shfrytëzimit në bujqësi dallohen shumë, është rezultat i një konstelacioni shumë të ndryshueshëm të faktorëve qe e kanë formuar.

Ndikimi i njeriut në shfrytëzimin e tokës ka rëndësi të posaçme dhe dendur është shprehur negativ. Ky ndikim shprehet me disa veprime si: ujitja iracionale, hapja e sipërfaqeve të reja, potencomi i erozionit të sipërfaqes sidomos në rajonet kodrinor-malore  ku bartet shpesh i tërë dheu.

Objekt hulumtimi në këtë rast kemi klasifikimin e tokave sipas përhapjes së tyre në vendbanimin përkatës si:

•          Ranker

•          Smonice

•          Terra Rosa

•          Kafenizuar mesatarisht e thellë

•          Kafe e cekët

Tokë ranker – Rankeri së bashku me token e kafenizuar përbëjnë rreth 30 % të territorit  të Mirashit. Këto toka gjenden pothuajse gjatë tërë vijës së pjeses lindore të Mirashit. Shfrytëzohen posaçërisht për livadhe dhe kullosa ndërsa një pjesë e tyre shfrytëzohet edhe për lavërtari.

Në pjesën lindore  përgjatë rrugës gjendet rankeri i cili shfrytëzohet për lavërtari, ndërsa në pjesën malore rankeri shfrytëzohet posaçërisht për livadhe dhe kullosa. Sipas

përbërjes fizike rankeret në përthithësi ka përbërje deltinore i cili përmban një skelet qe mund të arrij deri 40%. Për nga vetit kimike përmban humus i cili sillet ne diapazon prej 10-25% gjë që varet prej stadit të zhvillimit të tankerit dhe lartësisë mbidetare. Karakteristikë e tij për nga vetit prodhuese është zhvillimi në shkëmbinjtë  kompakt, kapacitet i vogël ujor, thatësia, dhe mbulesa e vogël në rrënje. Vlera prodhuese e rankereve është e lidhur ngusht me thellin e tij dhe me vetit e substratit amë. Këto toka janë më së paku pjellore në serepentin dhe tokat zallore. Kushtet natyrore në këto toka gjenden gëllinjat dhe boronicat pasi ato gjenden ne lartësi të mëdha mbidetare dhe shfrytëzohen si kullosa verore.

Tokë smonicë – smonica së bashku me terra rosen dhe tokat deltinore përbejn rreth 70 % të territorit te Mirashit me perhapje ne pjesen me të madhe të vendit. Smonicat janë toka terestike pasi uji nentokësor është shumë i thellë ( shpesh prej 5-10 m ) dhe nuk ka rëndësi për pedogjenezë,  për shkak  të përbërjes së veshtirë teksturale në smonica kohë pas kohe vjen te proceset anaerobotike. Pjesën më të madhë të Mirashit e zënë smonicat të cilat permbajnë thërrmija të argjillës më të vogël se 2 mikro krome ku në shumicën e rasteve arrijnë deri ne 40%. Perveq përmbajtjes së argjillës afër 10% ka përmbajtje skeletore që në shumicën e rasteve janë të mbuluara me kuarc. Për lagjen e këtyte tokave nevoitet kohë e gjatë pasi që lagen me vështirësi.  Sipas  vetive kimike smonicat në vendbanimin përmbajnë 3.5% humus, Rëndësia e tyre qëndron në qendrat e prodhimeve bujqësore, ka një plleshmëri i cili është rezultat i horizontiti  të thëllë të humusit dhe përmbajtje të lartë të thermijave argjillore që ndryshe quhen edhe toka te grurit pasi nga siperfaqja e tyre fitohet kualitet dhe rendësi e lartë e grurit .

Tokë e kuqe – këto toka shtrihen në pjesën jug-perëndimore të Mirashit dhe zëne një të vogël të territorit të vendit,  një pjesë e tyre gjendet në pjesën lindore ndërsa pjesa më e madhe e tyre gjendet në pjesën perëndimore. Dikur këto toka kanë qenë të mbuluara me pyje të cilat janë zhdukur dhe me shekuj janë shfrytëzuar në bujqësi  këto toka janë erodu ose janë zhdukur tërësisht dhe tani gjendet vetem substrati amë. Punimi i këtyre tokave është i lehtë dhe mirë e lëshon ujin, ajrin dhe konsiderohen si toka të ngrohta për shkak të përmbajtjes së lartë të argjillës përmbajtjes së lartë të lagështisë së vyshkjes e  cila rezulton në përmbajtjen e vogël te ujit.

Vetitë prodhuese të këtyre tokave kanë përmbajtje te lartë të bazave dhe tregojnë veti të dalluara të fiksimit te acidit fosforik kështu që ato konsiderohen si toka te varfra me fosfor.

Tokë e kafenizuar e cekët- përhapja e këtyre tokave zë një sipërfaqe relativisht të vogël kryesisht pjesën veriore të vendbanimit këto toka sajohen nga tokat e zeza atëherë kur ato arrijnë aftësinë afër 30cm. Ndikimi i lagështisë së madhe i këtyre tokave shpien deri te lirimi i argjilës dhe dekompozimin e shtresave të holla me ane të agregateve strukturore. Përbërja kimike e këtyre tokave qëndron ne copat e skeletit gëlqeror ku masa e tyre është jo karbonike kanë ngopshmëri të vogël dhe janë të varfra me humus 2-4%. Thellësia e këtyre tokave arrin deri ne 60cm dhe si të tilla mund të shfrytëzohen për prodhimtari intensive bujqësore.

Tokë kafe mesatarisht e thellë-pothuajse e tëre pjesa veriore dhe jugore e këtij vendbanimi ka një përhapje të këtyre tokave gjë qe shpije në shfrytëzimin mesatar të tyre. Formimi i këtyre tokave është i lidhur më substratin e caktuar amë, pasi që keto toka janë te lehta, deltinore të lehta të cilat përmbajnë diçka më shumë se argjillë, kanë ngopshmëri kom plekse me bazë të vogël. Përhapja e këtyre tokave më se tepërmi gjendet ne pyje ndërsa pjesa tjetër shfrytëzohet si livadh e kullosa e në disa raste edhe si ara. Për shkaka të klimës së papërshtatshme kultivimi i pemëve është i kufizuar prandaj ky vendbanim kërkon masa te përmisimit ne kalcifikim, plehërim, posaçërisht me fosfor dhe azot.

Leunora Selmani

 © Të gjitha të drejtat e rezervuara . Ndalohet rreptësisht marrja dhe shpërndarja në media, portale... pa autorizim paraprak me shkrim nga kjo faqe si dhe autori-ja.